Türkmenistan

Ahal welaýatynyň ençeme edara-kärhanasynda işgärleriň aýlyk zähmet haklarynyň berilmegi gijikdirilýär. Munuň bilen bir wagtda, häkimiýetler raýatlara jerime salmak, şeýle-de olardan hojalyk hyzmatlarynyň töleglerini almak çärelerini güýçlendirýärler. Bu ýagdaýlar barada Azatlyk Radiosynyň habarçysy 19-njy sentýabrda Ahaldan maglumat berdi.

“Ahalda ençeme edara-kärhananyň, hususan-da, Bilim ministrligine degişli edaralaryň, şeýle-de Jemagat hojalygy müdirliginiň, ýerli elektrik, gaz we suw üpjünçilik edaralarynyň işgärleriniň aýlyk zähmet haklary heniz-de berilmedi” diýip, ýagdaýlardan habarly ahally bilim işgäri anonimlik şertinde aýtdy.

Adatça her aýyň birinji hepdesinde raýatlaryň bank hasaplaryna geçirilýän zähmet haklarynyň gijikdirilmeginiň sebäbi barada işgärlere edara ýolbaşçylary ýa-da ýerli häkimiýetler tarapyndan aç-açan düşündiriş berilmeýär.

Degişli maglumat

Balkanda raýatlaryň aýlyk we pensiýa haklarynyň, döwlet kömek pullarynyň berilmegi gijikdirilýär

“Başlyklar diňe “garaşyň, öňümizdäki günlerde geler” diýip jogap berýärler” diýip, ahally mekdep mugallymy anonimlik şertinde aýtdy.

Jerime salmak, tölegleri ýygnamak

Azatlyk bu ýagdaýlar barada sebitiň degişli häkimiýetlerinden, şol sanda bilim bölüminden we Jemagat hojalygy müdirliginden teswir alyp bilmedi.

Ýöne bu waka, Balkan welaýatynyň ençeme edara-kärhanasynda hem, işgärleriň aýlyk zähmet haklarynyň, pensionerleriň pensiýa haklarynyň we mümkinçiligi çäkli raýatlaryň, ýaş çagaly eneleriň döwlet kömek pullarynyň berilmeginiň gijikdirilýän mahalyna gabat geldi.

Balkanyň döwlete degişli maliýe edaralarynyň biriniň hünärmeni 18-nji sentýabrda Azatlyk Radiosyna beren maglumatynda gijikmäniň sebäbini “býujetde puluň ýokdugy” bilen düşündiripdi.

Bu aralykda, ýerli häkimiýetler raýatlara jerime salmak, şeýle-de olardan hojalyk hyzmatlarynyň töleglerini almak çärelerini güýçlendirmek arkaly, "býujetiň girdejisini artdyrmaga çalyşýan" ýaly bolup görünýär.

“Soňky birnäçe günüň dowamynda köp gatly jaýlaryň töweregindäki polisiýa işgärleriniň sany köpelip, olar çilim çekýän, nas atýan raýatlara yzygiderli jerime ýazýarlar. Olar “häzir aýlyklar saklanýar, şonuň üçin jerime ýazmak güýçlenýär, býujeti dolmaly” diýýärler” diýip, bu ýagdaýlara şaýat bolan änewli ýaşaýjy anonimlik şertinde aýtdy.

Mundan başga-da, şu günler Ahalyň elektrik, gaz we suw üpjünçilik edaralarynyň işgärleri hem ýaşaýjylaryň öýlerine aýlanyp, olardan hojalyk hyzmatlarynyň töleglerini tizden-tiz geçirmegi talap edýärler.

Degişli maglumat

Balkanda zähmet haklary gijikdirilýän işçileriň ençemesi öz islegleri bilen işden çykýar

Pagta pul ýygnamak dowam edýär

“Ýaşaýjylaryň köpüsi aýlyk geçmändigi sebäpli pulunyň ýokdugyny aýdyp, garaşmagy haýyş edýär. Biz olara muny bilýändigimizi, biziňem aýlyklarymyzyň geçmändigini, ýöne başlyklaryň edýän talabyny berjaý edýändigimizi düşündirmäge çalyşýarys. Sebäbi edara başlyklary “býujeti dolmaly” diýip, bizi hem gyssaýarlar” diýip, ýerli elektrik edarasynyň bir işgäri anonimlik şertinde gürrüň berdi.

Azatlyk bu ýagdaýlar barada ýerli elektrik, gaz, suw edaralaryndan we Polisiýa müdirliginden teswir alyp bilmedi.

Habarçymyz aýlyklaryň gijikdirilýändigine garamazdan, edara-kärhanalaryň ençemesinde işgärlerden pagta ýygymy möwsümi üçin pul ýygnamak çäresiniň dowam edýändigini hem belleýär.

“Köp işgär aýlyk geçmändigi sebäpli, özlerinde puluň ýokdugyny, töläp bilmejekdigini aýdýar. Ýöne başlyklarymyz “pagta üçin pul ýygnap, her gün häkimlige tabşyrmaly” diýip, halys goýanoklar. Köp işgär karz alyp, pagta ýygymy üçin pul geçirýär” diýip, ahally mugallym aýtdy.

Aýlyklaryň gijikdirilmegi, habarçymyzyň tassyklamagyna görä, sebitiň ençeme bazarynda söwdanyň haýallamagyna hem getirdi. Häzir bazarlarda söwda edýän alyjylaryň sanynyň ep-esli azalandygyny synlasa bolýar.

Türkmenistanda dowam edýän ýiti ykdysady kynçylyklaryň arasynda, soňky ýyllarda raýatlaryň aýlyk we pensiýa haklarynyň, döwlet kömek pullarynyň berilmeginiň gijikdirilmegi bilen bagly ýagdaýlar wagtal-wagtal ýüze çykýar. Ýangyç serişdelerine baý Türkmenistanyň häkimiýetleri we media serişdeleri bu ýagdaýlar barada aç-açan mesele gozgamaýar.

Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.

Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPN ulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.

Ahal welaýatyndan we Aşgabat şäherinden soň, Balkan welaýatynyň Balkanabat şäherinde hem adatdakysyndan üç esse arzan bahalanýan doňdurylan et satuwa çykaryldy. Bu waka, ýurtda soňky birnäçe aýyň dowamynda etiň bahasynyň takmynan 40% gymmatlan mahalyna gabat geldi.

Ýaşaýjylaryň ençemesi arzan etiň satuwa çykarylmagyny, “häkimiýetleriň Garaşsyzlyk baýramynyň öňüsyrasynda ilatyň gözüni boýamak boýunça nobatdaky çäresi” atlandyrýar. Bu ýagdaýlar barada Azatlyk Radiosynyň habarçysy 19-njy sentýabrda sebitden maglumat berdi.

“Balkanabadyň Daýhan bazarynyň et söwdasy bölüminde doňdurylan üwelen et arzan bahadan satylyp başlandy. Onuň iki görnüşi – üwelen we süňkli – satylýar. Onuň üwelen görnüşiniň 1 kilogramy 30-33 manat, süňkli görnüşi 27 manat bahalanýar” diýip, etden satyn almaga baran balkanabatly ýaşaýjy anonimlik şertinde aýtdy.

Degişli maglumat

Aşgabatda doňdurylan “tagamsyz” et arzan bahadan satuwa çykaryldy

Satyjylar bu etiň Russiýadan getirilendigini aýtsalar-da, onuň nämäniň etidigi barada anyk maglumat bermeýärler. Ýaşaýjylaryň ençemesi etiň tagamsyzdygyny we onuň sygyr etine meňzemeýändigini belleýär.

Muňa garamazdan, şu hepdäniň başyndan satuwa çykarylan bu etiň hyrydary köp bolup, bazaryň et söwdasy bölümine etden satyn almak isleýän adamlaryň ýüzlerçesi barýar.

"Gazan gaýnatmaga bolsa bolany"

“110 manada ýerli göläniň etini ýa-da 45 manada towuk etini satyn almaga pulumyz ýetmeýär. Gazan gaýnatmaga bolsa bolany” diýip, balkanabatly ýene bir alyjy anonimlik şertinde aýtdy.

Habarçymyz hepdäniň ilkinji günlerinde bu etden her adam başyna birnäçe kilogramdan satylandygyny, ýöne soňky günlerde ondan günde diňe bir kilogram satyn alyp bolýandygyny belleýär.

“Her gün müňden köp adam ir sagat 8 bolmanka eti satyn alyp gutarýar” diýip, balkanabatly ýaşaýjy aýtdy.

Şol bir wagtda et söwdagärleriniň birnäçesiniň tassyklamagyna görä, döwlet emeldarlarynyň tanyşlarynyň bu etden kesgitlenen agramdan ençeme esse köp satyn almagyna rugsat berilýär.

“Olar satyn alan ençeme kilogram etini bazaryň beýleki künjegine geçip, 1 kg üwelen eti 50 manatdan, 1 kg süňkli eti 35 manatdan satýarlar. Olar her bir kilogram etden 8-15 manat gazanç edýärler” diýip, et satyjysy anonimlik şertinde gürrüň berdi.

Azatlyk bu ýagdaýlar barada Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady gatnaşyklar ministrliginiň ýerli edarasyndan teswir alyp bilmedi.

"Ýerli eti satyn almak arzuw bolup galýar"

Türkmenistanyň welaýatlarynda, şol sanda paýtagtda soňky birnäçe aýyň dowamynda ýerli goýun we sygyr etleriniň bahasy tapgyrlaýyn esasda takmynan 40% gymmatlady. Iýul aýynyň başynda bir kilogramy 80-90 manat bahalanan çylka sygyr eti häzirki wagtda 110-120 manatdan satylýar.

Degişli maglumat

Ahalda “ýakymsyz ysly we ajymtyk tagamly” üwelen et arzan bahadan satuwa çykaryldy

Ýurduň dürli sebitlerindäki habarçylarymyz munuň bilen bagly ilat arasynda aç-açan nägilelikleriň artýandygyny synlasa bolýandygyny aýdýarlar. Etiň bahasynyň gymmatdygy barada sosial ulgamlaryň türkmen dilli ulanyjylary hem ýygy-ýygydan wideo maglumatlary paýlaşýarlar.

Bu habarlaryň arasynda, häkimiýetler şu aýdan başlap Ahalda we Aşgabatda daşary ýurtlardan import edilendigi aýdylýan, alyjylar tarapyndan tagamsyz we ýakymsyz ysly häsiýetlendirilýän, doňdurylan eti arzan bahadan satuwa çykardy.

Ýaşaýjylaryň ençemesi we ýerli synçylaryň birnäçesi muny “häkimiýetleriň 27-nji sentýabrda belleniljek Garaşsyzlyk baýramynyň öňüsyrasynda ilatyň gözüni boýamak boýunça nobatdaky çäresi” atlandyrýar.

“Köp adam üçin ýerli eti satyn almak arzuw bolup galýarka, olar iýmitiň hiline üns bermeýärler. Adamlar arzan et iýsek bolýar, näme et bolsa bolany diýýärler. Şeýdip, häkimiýetler adamlara, hamala, arzan et bar ýaly edip görkezip, olary köşeşdirjek bolýarlar” diýip, azyk üpjünçilik meselelerine syn edýän balkanabatly synçy anonimlik şertinde aýtdy.

Adatça Türkmenistanda uludan bellenilýän baýramçylyklaryň öňüsyrasynda, azyk harytlarynyň käbir görnüşleri arzan bahadan satuwa çykarylýar. Ýöne bu ýagdaý uzaga çekmeýär we baýramçylykdan sanlyja gün soň aradan aýrylýar.

Hökümet ýygnaklarynda we döwlet mediasynda ilatyň durmuş derejesiniň barha ýokarlanýandygy tekrarlansa-da, azyk önümleriniň, etiň gymmatlamagy ýa-da arzan et söwdasy barada hiç hili gürrüň gozgalmaýar.

Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.

Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPN ulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.